Als u een beginnend elektricien bent of een ervaren vakman, het is belangrijk om het verschil tussen een verdeelkast en een schakelkast te begrijpen. Deze twee termen worden vaak door elkaar gehaald, maar ze hebben verschillende functies en toepassingen binnen elektrische installaties. In dit artikel leggen we uit wat een verdeelkast en een schakelkast zijn, wanneer u welke gebruikt, wat de toepassingen ervan zijn en welke veiligheidsvoorschriften van toepassing zijn.
Wat is een verdeelkast?
Een verdeelkast is een belangrijk onderdeel van een elektrische installatie dat wordt gebruikt om elektriciteit naar verschillende onderdelen binnen een gebouw of installatie te verdelen. U kunt dit beschouwen als het centrale punt waar stroom wordt verdeeld naar meerdere circuits.
Kenmerken van een verdeelkast
- Verspreiding van elektriciteit: De verdeelkast verdeelt stroom afkomstig van een hoofdvoeding naar verschillende circuits.
- Beveiligingscomponenten: Een verdeelkast bevat doorgaans beveiligingselementen zoals zekeringen, automatische schakelaars en aardlekschakelaars. Deze voorkomen overbelasting of kortsluiting.
- Toepassingen: Verdeelkasten worden gebruikt in zowel woningen als industriële gebouwen, van kleine huishoudelijke installaties tot grote fabriekssystemen.
Stel u bijvoorbeeld een standaard woonhuis voor. Hier verdeelt de verdeelkast stroom naar afzonderlijke groepen, zoals de keuken, de woonkamer en de badkamer. Elk van deze groepen heeft een eigen beveiligingselement in de verdeelkast om storingen te isoleren.
Voorbeeld
Een standaard huisinstallatie heeft typische groepen zoals verlichting, apparaten (bijvoorbeeld de wasmachine) en buitenverlichting. Al deze groepen worden beheerd en beveiligd vanuit de verdeelkast.
Wat is een schakelkast?
en schakelkast heeft een andere functie dan een verdeelkast. Waar een verdeelkast ontworpen is om elektriciteit te verspreiden, wordt een schakelkast ingezet om elektrische apparaten of processen te bedienen en te controleren.
Wanneer specifieke toepassingen of omgevingen vragen om meer dan standaardoplossingen, is een schakelkast op maat de ideale keuze. Hiermee kunnen besturing en beveiliging perfect worden afgestemd op de technische eisen van jouw installatie.
Kenmerken van een schakelkast
- Besturing en bediening: Een schakelkast bevat schakelaars, relais, timers en soms programmeerbare logische controllers (PLC’s) waarmee apparaten en systemen aangestuurd worden.
- Complexiteit: Een schakelkast kan variëren van een eenvoudige behuizing met aan/uit-schakelaars tot een geavanceerd systeem met automatiseringscomponenten.
- Toepassingen: Schakelkasten worden vaak gebruikt in industriële processen waar machines en systemen moeten worden bestuurd.
Voorbeeld
Neem een productielijn in een fabriek. De schakelkast beheert en bestuurt de werking van transportbanden, motoren en robotarmen. Hierin worden vaak geavanceerde besturingssystemen gebruikt om de werking van de machine nauwkeurig af te stemmen.
Wanneer gebruikt u welke kast?
Het kiezen van een verdeelkast of schakelkast hangt volledig af van de toepassing.
Wanneer gebruikt u een verdeelkast?
- Woningen: Voor het verdelen van elektriciteit naar verschillende groepen binnen een huis.
- Kantoren en commerciële gebouwen: Voor de verdeling van stroom naar meerdere verdiepingen of afdelingen.
- Grote industriële gebouwen: Voor het verdelen van grote hoeveelheden stroom over uitgebreide elektrische installaties.
Wanneer gebruikt u een schakelkast?
- Automatisering: Voor het bedienen van machines in fabrieksomgevingen.
- Productieprocessen: Voor het besturen van productie-apparatuur zoals transportbanden en robots.
- Gebouwenbeheer: Voor het aansturen van HVAC-systemen of gebouwbeheersystemen.
Veiligheidsvoorschriften voor verdeel- en schakelkasten
Bij zowel verdeelkasten als schakelkasten staat veiligheid altijd voorop. Hier enkele belangrijke aspecten om rekening mee te houden.
Algemene veiligheidsmaatregelen
- Keurmerken en normen: Zorg dat de kast voldoet aan de NEN 1010-norm (voor elektrische installaties in Nederland).
- IP-beschermingswaarde: De behuizing van de kasten moet geschikt zijn voor de omgeving waarin ze worden gebruikt. Voor buitengebruik is minimaal IP54 vereist.
- Aarding: Zowel verdeelkasten als schakelkasten moeten goed geaard zijn om veiligheidsrisico’s te minimaliseren.
Specifieke voorschriften voor verdeelkasten
- Gebruik van aardlekschakelaars bij installaties waar dit wettelijk verplicht is.
- Overzichtelijke bedrading om onderhoud en storingsanalyses eenvoudiger te maken.
- Overbelasting voorkomen door het juiste aantal groepen en de juiste spanningsbelasting.
Specifieke voorschriften voor schakelkasten
- Gebruik van noodschakelaars voor kritieke machines, zodat deze direct kunnen worden uitgeschakeld.
- Thermische beveiliging, vooral bij installaties die gevoelig zijn voor oververhitting.
- Regelmatige inspectie van de kast om slijtage van componenten tijdig op te sporen.
Het juiste gebruik van verdeel- en schakelkasten
Het verschil tussen een verdeelkast en een schakelkast draait om hun respectieve functies en toepassingen. Een verdeelkast is een onmisbare schakel in elk elektrisch systeem, ontworpen om stroom veilig naar verschillende circuits te verdelen. Een schakelkast daarentegen is een besturingshub die machines en processen aanstuurt. In situaties waar tijdelijke stroomverdeling nodig is – bijvoorbeeld op bouwplaatsen, evenementen of tijdens onderhoud kan verdeelkasten huren handig zijn. Dit biedt flexibiliteit zonder in te leveren op veiligheid of functionaliteit. Door goed te begrijpen wanneer welke kast nodig is, én door veiligheidsvoorschriften in acht te nemen, zorgt u voor een betrouwbare én veilige elektrische installatie. Heeft u vragen of wilt u meer advies over de keuze, installatie of het huren van verdeel- of schakelkasten? Neem dan gerust contact op met ons.
